A Covid-19 marcará na historia o ano 2020, ao igual que fixeron no pasado as últimas cinco grandes pandemias que afectaron a humanidade, como foron a Xarampón (1963), a mal chamada “gripe española” (1918), a peste negra (mediados do século XIV),a Varíola ou o VIH. A ninguén se lle escapa que a actual pandemia modificou as nosas vidas, non só polos EPIs que temos que empregar no noso día a día, se non tamén pola situación social e económica que nos deixa a pandemia. Unha situación que agrava aínda máis as consecuencias que as clases populares estabamos a vivir, froito da crise económica do capitalismo do ano 2008 e as consecuentes perdas de dereitos e liberdades.
Pola transcendencia social e histórica desta crise, tanto polas súas consecuencias sobre a saúde como sobre a economía mundial, é un erro reducir as solucións aos problemas causados a acadar unha vacina, recuperar a actividade produtiva ou manter a taxa de desemprego, mesmo valorando que estes obxectivos sexa necesarios e urxentes a curto prazo. Cómpre pensarmos colectivamente nun novo modelo económico e social que teña as persoas no centro, no que o noso país abandone o seu papel subalterno dentro do Estado. É necesario dotar a Galiza duns servizos públicos de calidade e conseguir que as vellas receitas neoliberais imperantes desde a década dos setenta, promovidas desde a dereita, e ás que se sumou entusiasticamente (e contraditoriamente) a socialdemocracia española e europea, centradas en restar cada vez máis poder ao tecido público fronte ao privado, sexan fórmulas do pasado.
Unha Galiza soberana como eixo central da reconstrución
Se analizamos as políticas levadas a cabo nos últimos anos, por pouco que rabuñemos descubrimos como desde a Unión Europea e sempre coa complicidade do Estado español, o noso país sufriu medidas continuadas de desmantelamento do tecido económico. Un tecido que nunca floreceu na súa totalidade debido ás políticas económicas de enclave e que nunca veu potenciado os procesos de transformación na súa totalidade. A todo isto temos que sumar o desmantelamento do rural, a emigración xuvenil, a crise demográfica e a promoción da nosa nación como un gran parque de atraccións turístico. Todo isto acentúa as desigualdades sociais e o empobrecemento da clase traballadora.
Mais a actual situación de crise ábrenos unha nova oportunidade para repensar Galiza, con políticas económicas e sociais radicalmente diferentes. A nosa proposta pasa por rachar co pasado, coas políticas de privatizacións e recortes da sanidade pública. Rachar co modelo privatizado de atención a persoas dependentes, tanto na terceira idade como nas persoas con diversidade funcional. Apostar pola creación de empresas públicas nun modelo económico diversificado, pór en marcha unha banca pública galega que potencie a economía de particulares, autónomos e empresas con baixos tipos de interese e que teña como obxectivo a xeración de riqueza colectiva por riba da individual das actuais entidades financeiras. Unha aposta firme pola innovación e a tecnoloxía, polos centros de investigación médicos, permitindo incluso a constitución de farmacéuticas nacionais; pola nacionalización das telecomunicacións e da enerxía, dúas áreas que xunto coa alimentación supoñen o 40% dos gastos das familias galegas.Na mesma liña, tampouco podemos obviar as políticas aplicadas pola dereita do Partido Popular na restrición de liberdades individuais e sociais, medidas que a día de hoxe, pese a gobernar no estado español un goberno pseudoprogresista, continúan vixentes. Non se albiscan a curto prazo intencións de modificar a Lei Mordaza, o adoutrinamento da LOMCE ou a totalidade as reformas laborais.
Estas son algunhas cuestións que desde Vía Galega entendemos que vale a pena debater; termos unha proposta completa para alén do inmediato e unha folla de ruta como país que nos obrigue a abandonar o noso papel subalterno. A loita contra as futuras pandemias pasa por un modelo económico e social centrado na Galiza e que teña como prioridade as persoas e non os mercados económicos.
Artigo para o voceiro nacional de Vía Galega polo 25/07/2020